Η θεωρία των χρωμάτων

Τα χρώματα γύρω μας υπάρχουν παντού. Είτε στη φύση, είτε στα ανθρώπινα δημιουργήματα. Θα μπορούσαμε άραγε να φανταστούμε τον κόσμο χωρίς χρώματα; 

via GIPHY, Pamela Chougne

Τα χρώματα στη ζωγραφική, όπως ξέρουμε, χωρίζονται σε κατηγορίες. Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά ή κύρια χρώματα:

Μονοχρωματικοί πίνακες του Yves Klein (Monochrome bleu sans titre, Monochrome rose sans titre, Monochrome jaune sans titre) 1955-1957, πηγή εικόνων: wikiart

Δύο είναι οι λόγοι που το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε ονομάζονται βασικά χρώματα:

Σχήματα και χρώματα: Wassily Kandinsky

Κοζάκοι (μέρος της Σύνθεσης IV), 1910, Λονδίνο, Tate,
πηγή εικόνας: wassilykandinsky

 Θυμάστε που μιλήσαμε για την αφηρημένη τέχνη; Θα γνωρίσουμε έναν καλλιτέχνη ο οποίος έφερε κάτι εντελώς νέο στην τέχνη της εποχής του. Το όνομά του ήταν Wassily Kandinsky (Βασίλι Καντίνσκι) και θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της αφηρημένης τέχνης. 

Γεννήθηκε στη Μόσχα της Ρωσίας το 1866. Στην ηλικία των 30 ετών, και μετά από μια επιτυχημένη καριέρα ως καθηγητής σε σχολή νομικής, εγκατέλειψε το επάγγελμα και αποφάσισε να σπουδάσει ζωγραφική. Εστίασε ιδιαίτερα στη θεωρία του χρώματος, αναπτύσσοντας όμως και νέες ιδέες για το τι σημαίνουν τα χρώματα και πώς κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται. Ο Καντίνσκι πίστευε ότι τα χρώματα έχουν ψυχή. 

Doodles ή τσίκι τσίκι;

Ήταν κάποτε κάπου στην Αγγλία ένα εννιάχρονο αγόρι που ζωγράφιζε ασταμάτητα. Ακόμη και μέσα στο μάθημα. Ακόμη και αφού οι δάσκαλοί του του έκαναν παρατηρήσεις που δεν πρόσεχε. Τα τετράδιά του ήταν γεμάτα με περίεργα σκιτσάκια και φιγούρες σαν αυτά:

πηγή εικόνας: Joe Whale

Τελικά οι γονείς του αποφάσισαν να τον γράψουν σε καλλιτεχνικά μαθήματα, όπου σύντομα όλοι κατάλαβαν τις ικανότητές του. Και μετά από λίγο καιρό ήρθε το κερασάκι στην τούρτα: Ο ιδιοκτήτης ενός εστιατορίου του ζήτησε να διακοσμήσει όπως θέλει έναν τοίχο στην επιχείρησή του. Πήρε λοιπόν το μαρκαδόρο του and the rest is history, που λένε και οι Άγγλοι (αλλά αν εσείς θέλετε να μάθετε κι άλλα μπορείτε να διαβάσετε αυτό το άρθρο).

(Αν οι εικόνες έχουν φτωχή ανάλυση, κάντε κλικ πάνω τους για να φαίνονται καλύτερα)

Με μια μόνο γραμμή

Η γραμμή είναι η βάση του σχεδίου και της ζωγραφικής. Έτσι κι εμείς, για άλλη μια φορά θα δουλέψουμε με γραμμές.

Ή μάλλον... μόνο με μία.

Ας δοκιμάσουμε να κρατήσουμε ένα μολύβι και να αφήσουμε πάνω στο χαρτί ένα ίχνος. Αν δεν σηκώσουμε καθόλου το χέρι μας, το σχέδιο που θα προκύψει ονομάζεται μονοκοντυλιά. Βεβαίως δεν είναι δύσκολο να κάνουμε μια τυχαία μονοκοντυλιά, το δύσκολο έρχεται όταν προσπαθήσουμε να αποτυπώσουμε κάτι συγκεκριμένο με μία μόνο γραμμή.

Για μερικούς βέβαια, αυτό δεν είναι καθόλου δύσκολο. Πάρτε για παράδειγμα τον Pablo Picasso, που κατάφερνε να σχεδιάσει με ένα φακό στον αέρα μια ανθρώπινη φιγούρα τόσο γρήγορα, ώστε να αποτυπωθεί η μονοκοντυλιά του στο φωτογραφικό φακό.

πηγή εικόνας: flickr

Ζω-γραμμίζουμε... με τον Jean Dubuffet

Πολλοί καλλιτέχνες είναι γνωστοί για τη χρήση των γραμμών στο έργο τους, από τον Leonardo da Vinci με τα επιστημονικά του σκίτσα και την έμφαση στη λεπτομέρεια, μέχρι τον Paul Klee και τις διάσημες αφηρημένες συνθέσεις του. "Ένα σημείο που βγήκε βόλτα". Αυτή την πολύ όμορφη φράση χρησιμοποίησε ο Klee για να περιγράψει την γραμμή. Ένα βασικό μορφικό στοιχείο της ζωγραφικής.

Paul Klee, πηγή εικόνων: hicarquitectura, artbusnyc, archiveofaffinities

Τι είναι τα μορφικά στοιχεία; 

Το πλαστικό ως εικαστική πρώτη ύλη

Σχολική χρονιά 2024 - 2025, Ζάκυνθος. Το υπέροχο, καταπράσινο νησί που δεν γνωρίζει χειμώνα, παραμένοντας ανθισμένο ακόμη και τον Ιανουάριο. Το νησί όπου μοναδικά, μαγικά πλάσματα 🐢 βρίσκουν καταφύγιο για να γεννήσουν τα αυγά τους, σε παραλίες που βουλιάζουν από κόσμο.

Τι πιο φυσικό για εμένα να ασχοληθώ για άλλη μια φορά με την πλαστική ρύπανση και την τέχνη από πλαστικά απορρίμματα, αυτή τη φορά με μαθητές γυμνασίου. Ένα θέμα που δε θα πάψει ποτέ να είναι επίκαιρο, μιας που η χρήση των πλαστικών αντί να περιοριστεί, όπως παρ' ελπίδα πιστέψαμε πριν λίγα χρόνια με τους περιορισμούς που είχαν ψηφιστεί, μοιάζει να εδραιώνεται όλο και περισσότερο. 

Έτσι λοιπόν, αφού ερευνήσαμε και συζητήσαμε για την πλαστική ρύπανση και τις επιπτώσεις της, αναζητήσαμε τρόπους για να περιοριστεί. Η αποφυγή των πλαστικών μιας χρήσης είναι ένας από αυτούς. Ωστόσο, ειδικά για όσους ζουν στη Ζάκυνθο και σε άλλα νησιά, αυτό είναι από δύσκολο έως ανέφικτο, καθώς το πιο βασικό αγαθό, το πόσιμο νερό, υπάρχει μόνο από εμφιαλωμένα μπουκάλια. Και η ανακύκλωση μάλλον ανύπαρκτη. Πόσο κρίμα. 

Τις ελπίδες μας αποθέσαμε στην επαναχρησιμοποίηση των υλικών. Και την τέχνη. Και γνωρίσαμε το έργο πέντε καλλιτεχνών που δημιουργούν, με βασικό τους υλικό τα απορρίμματα και ειδικά το πλαστικό, έχοντας ως στόχο να ευαισθητοποιήσουν το ευρύ κοινό πάνω στον υπερκαταναλωτισμό και τη ρύπανση του πλανήτη.

Barry Rosenthal

Ο Barry Rosenthal είναι Αμερικανός φωτογράφος και γλύπτης. Το 2007 ξεκίνησε το project "Found in Nature" (βρέθηκε στη φύση), μια φωτογραφική αναπαράσταση αντικειμένων που συλλέχθηκαν σε παραλίες και ωκεανούς. Οι φωτογραφίες παρουσιάστηκαν παγκοσμίως, δίνοντας στον καλλιτέχνη την ευκαιρία να ευαισθητοποιήσει ένα μεγάλο μέρος του κοινού πάνω στη ρύπανση των ωκεανών.

εικόνες από nationalgeographic

Ας ζωγραφίσουμε σαν...

...τον Johannes Vermeer

J. Vermeer, Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι, 1665, 
ελαιογραφία σε μουσαμά, Mauritshuis, Χάγη, Ολλανδία, πηγή εικόνας: wikiart

Γραμμική προοπτική - μαγεία ή τέχνασμα;

Δουλεύοντας το πώς να αποδώσουμε την αίσθηση του βάθους στα σχέδιά μας στο σχολείο, είδα ότι για αρκετούς μαθητές είναι λίγο δύσκολο στο να το κατανοήσουν ή και να αποδεχτούν για ποιο λόγο θεωρείται σημαντικό. Αυτό το μάθημα λοιπόν έρχεται να συμπληρώσει ό,τι έχουμε πει μέχρι τώρα, ελπίζοντας να γίνει ευκολότερο και πιο ενδιαφέρον, ρίχνοντας μια ματιά σε διάσημα έργα τέχνης.

Πολλές φορές κοιτάζουμε έναν πίνακα και έχουμε την εντύπωση ότι μπορούμε να βρεθούμε κι εμείς μέσα, να περπατήσουμε και να αγγίξουμε αυτό που βλέπουμε. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ζωγράφοι εδώ και πολλά χρόνια επινόησαν μία μέθοδο που μας δίνει την ψευδαίσθηση του βάθους - την προοπτική. 

Δείτε την Σχολή των Αθηνών του Ραφαήλ. Ο θεατής έχει την εντύπωση ότι αν κάνει λίγα βήματα, θα βρεθεί κι αυτός ανάμεσα σε όλο αυτό το πολύχρωμο πλήθος των φιλοσόφων.

Raphaello, Η Σχολή των Αθηνών, 1509-1511, νωπογραφία, Βατικανό
πηγή εικόνας: wikipedia

Jean-Michel Basquiat - Από καλλιτέχνης του δρόμου στις μεγάλες γκαλερί

πηγή εικόνας: artofit.org

Πάμε να γνωρίσουμε έναν καλλιτέχνη που με το μοναδικό του στυλ άλλαξε την τέχνη της εποχής του και επηρέασε τη σύγχρονη τέχνη παγκοσμίως. Ο Jean-Michel Basquiat γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου το 1960 και μεγάλωσε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Ο πατέρας του, Gerard, ήταν από την Αϊτή και η μητέρα του, Matilde, από το Πουέρτο Ρίκο. Στο σπίτι τους μιλούσαν τρεις γλώσσες, γαλλικά, αγγλικά και ισπανικά. Από τον πατέρα του έμαθε να αγαπά την jazz μουσική, η αγαπημένη του ασχολία όμως ήταν να ζωγραφίζει μαζί με την μητέρα του και να επισκέπτονται μαζί γκαλερί και μουσεία. Για εκείνον όλα ήταν έμπνευση, η ποίηση, τα παιχνίδια, τα μουσεία, οι λέξεις, η ενέργεια της μεγαλούπολης.

Η σύνθεση στην αφηρημένη τέχνη

 Όλοι έχουν ακούσει για την αφηρημένη τέχνη, αλλά λίγοι ξέρουν πώς προέκυψε και γιατί λέγεται έτσι. Πολλές φορές τα παιδιά στο σχολείο βλέπουν ένα έργο τέχνης σαν το παρακάτω και μου λένε "ε, αυτό είναι πανεύκολο κυρία, αυτό το κάνω κι εγώ", "σιγά τον καλλιτέχνη", "έργο τέχνης είναι αυτό τώρα;" κλπ. 

Paul Klee, Μικρός πίνακας με έλατα, 1922, πηγή εικόνας: themarginalian 

Το υπνοδωμάτιο του Van Gogh

Μερικές φορές, όταν θέλουμε να σχεδιάσουμε κάτι και μας δυσκολεύει, βοηθάει πάρα πολύ να ανατρέξουμε πίσω, στους μεγάλους δασκάλους της ζωγραφικής. Ένας από αυτούς είναι και ο εικονιζόμενος. Τον θυμάστε, έτσι;

Vincent Van Gogh, Αυτοπροσωπογραφία με παλέτα, 1889, Ιδιωτική συλλογή,
πηγή εικόνας: wikiart

Ναι, είναι ο Vincent Van Gogh (1853-1890). Ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες που περπάτησαν ποτέ σ' αυτή τη γη. Ένας καλλιτέχνης που μεταμόρφωσε τον πόνο της βασανισμένης του ζωής σε κάτι μαγικό.